Femma Rode blikt dankbaar terug op 100 jaar vrouwenbeweging

Pioniers

De afdeling van Femma (toen nog de Vrouwengilde) was in Rode in 1922 één van de eersten die opgericht werd. Maria Baers richtte de Vrouwengilde in 1920 op om zo de arbeidersvrouwen in één organisatie te verenigen. ‘In onze gemeente was het onderpastoor Pieter Van den Maegdenbergh die enkele vrouwen aansprak’, vertelt Rita Vandeperre, die samen met Rita Denayer in de archieven dook. ‘De vereniging had meteen succes. In die beginperiode organiseerden ze koffiefeesten en ook het toneel stond al op de agenda. Decennialang werd er toneel gespeeld, later zelfs onder leiding van de legendarische Willem Savenberg. Hij zou voor een jubileumviering later zelfs nog een toneelstuk maken over de geschiedenis van de vereniging.’

Meer dan koffiedrinken

De Vrouwengilde kwam in dat prille begin maar een paar keer per jaar samen. In 1933 kreeg de organisatie een nieuwe naam: KAV. Na de Tweede Wereldoorlog ging de organisatie mee met de tijd, zeker in de jaren vijftig wanneer het beeld van de vrouw in de maatschappij veranderde. ‘Ze organiseerden kookcursussen’, zegt Denayer. ‘Maar ook voordrachten over de opvoeding van de kinderen stonden op het programma, en gevoelige thema’s als palliatieve zorgen ging men niet uit de weg. Femma was doorheen de jaren meer dan een organisatie die de leden samenbracht om een koffietje te drinken. Veel vrouwen staken echt wel wat op van de activiteiten.’

En de mannen? Zelfs die werden blijkbaar niet vergeten. ‘In de jaren zeventig organiseerden ze zelfs kooklessen speciaal voor hen’, weet huidig voorzitster Greet Wauters. ‘Dan brachten ze een bak bier mee en maakten ze het naar verluidt erg gezellig. De vrouwen waren natuurlijk ook tevreden, want hun mannen konden nadien thuis eindelijk iets op tafel zetten.’ (lacht)

Uit archiefstukken blijkt dat de dames van Femma toen ook van zich lieten horen. ‘Ze waren stoutmoediger dan wij,’ zegt Vandeperre. ‘Ze deden mee aan gemeentelijke acties zoals ijveren voor veilige zebrapaden en je kon ook altijd op hun hulp rekenen bij organisaties als de Drie Dolle Dagen en andere evenementen.’

Naast bijeenkomsten organiseerden ze ook daguitstappen. Op haar hoogtepunt telde Femma Rode 300 leden. Intussen is dat aantal gedaald tot een tachtigtal vrouwen. ‘Dat is logisch’, weet Wauters. ‘Er was destijds nauwelijks een aanbod voor vrouwen. Je werd lid van de KAV of van de KVLV in de buurgemeente. Meer was er niet. Nu is er zoveel keuze en is het aantal Nederlandstaligen in Rode zo gedaald, dat dit ons echt niet verbaast.’

Het ledenaantal is dan wel teruggelopen, maar aan eigentijdse activiteiten is er geen gebrek. En daarbij speelt het sociale nog steeds een grote rol. ‘Sinds 2015 trekken leden naar het opvangcentrum van het Rode Kruis in Alsemberg’, zegt Denayer. ‘Daar gaan ze met de bewoonsters creatief aan de slag. In coronatijden maakten we mondmaskers en schorten. Wanneer het mocht organiseerden we wandelingen zodat mensen toch sociaal contact hadden. De deurbabbels en de Praatbox online hebben veel mensen uit hun isolement gehaald tijdens de lockdowns.’

Femma heeft ook een groepje badmintonsters in de rangen en tot corona was er nog een turngroep, maar die is nu overgeschakeld naar een vast wandelmoment.

Eén traditie die in 2019 nieuw leven ingeblazen werd, zal ook verdergezet worden. ‘Rode is het dorp van bezembinders en taartenbaksters’, legt Wauters uit. ‘Daarom organiseerden we in 2019 opnieuw een taartenbakwedstrijd. In 2020 konden we net voor de lockdown nog een wedstrijd organiseren. Door corona viel dat natuurlijk stil, maar die draad willen we opnieuw oppikken.’

Ten slotte is er ook nog een groepje leden dat elkaar ontmoet om samen creatief aan de slag te gaan. Breien, borduren maar ook een spel spelen kan allemaal terwijl je een babbeltje slaat. En zo heeft Femma Rode ook na 100 jaar nog steeds een actieve werking.

Feest Femma

Rode viert de honderdste verjaardag op zaterdag 11 juni. Om 18 uur is er in de Heilige Genesiuskerk een feestelijke eucharistieviering. Om 19 uur wordt de tentoonstelling 100 jaar Vrouwenbeweging geopend. Enkele kernleden spitten daarvoor parochiebladen uit de vorige eeuw uit en konden putten uit de unieke KAV-verslaggeving die in schriftjes opgetekend werd. Er zullen ook onuitgegeven foto’s te zien zijn uit de beginperiode. ‘Dankbaarheid staat centraal bij onze viering’, zegt Rita Vandeperre. ‘Want het is door al die vrouwen dat de vereniging al een eeuw lang in Sint-Genesius-Rode bestaat.’ Bij de opening van de expo hoort ook een receptie. Wie aanwezig wil zijn, laat dit weten via groep.femmarode@gmail.com. De tentoonstelling is te bekijken van 12 juni tot 27 juni op zaterdag van 16 uur tot 18 uur en op zondag van 10 uur tot 12 uur.

Tekst: Bart Kerckhoven
Foto: © Tine De Wilde
buurten juni 2022

zaterdag 11 juni
100 jaar Femma Rode
Femma Rode

18 uur - Heilige Genesiuskerk (Feestelijke Eucharistieviering) 19 uur - opening tentoonstelling 100 jaar vrouwenbeweging, daarna te bekijken van 12 tot 27 juni in de Heilige Genesiuskerk (op zaterdag van 16 tot 18 uur en op zondag van 10 tot 12 uur) info: groep.femmarode@gmail.com